Διαλειμματική νηστεία και απώλεια βάρους: Επιστημονικές απαντήσεις
Στην προσπάθειά σου να βρεις την ιδανική δίαιτα για απώλεια κιλών, είναι σχεδόν σίγουρο ότι έχεις ακούσει ή έχεις διαβάσει για τη διαλειμματική νηστεία. Πρόκειται για ένα δημοφιλές μοντέλο διατροφής, που έχει κερδίσει πολλούς οπαδούς τα τελευταία χρόνια.
Είναι όμως μια αποτελεσματική δίαιτα για να χάσεις βάρος; Ή απλά πρόκειται για ακόμα μια «μόδα»;
Σε αυτό το άρθρο, ξεδιαλύνουμε μύθους και αλήθειες γύρω από το ζήτημα της διαλειμματικής νηστείας.
Διαλειμματική νηστεία: Τι ακριβώς είναι;
Η διαλειμματική νηστεία είναι ένα διατροφικό μοντέλο που βασίζεται σε χρονικές περιόδους στέρησης του φαγητού.
Σε αντίθεση δηλαδή με τις «κλασικές» δίαιτες, οι οποίες συχνά περιλαμβάνουν καταμέτρηση θερμίδων ανά γεύμα, ή περιορισμούς σε συγκεκριμένες τροφές, η διαλειμματική νηστεία επικεντρώνεται κυρίως στο χρονοδιάγραμμα. Εναλλάσσονται, δηλαδή, μεγάλα χρονικά διαστήματα που δεν καταναλώνεις καθόλου (ή καταναλώνεις πολύ λίγες) θερμίδες, με χρονικές περιόδους που τρως, σχετικά, ελεύθερα. Βέβαια, το «ελεύθερα» δεν σημαίνει να υπερβείς τις θερμίδες που παίρνεις συνήθως από τα γεύματά σου.
Υπάρχουν διάφοροι τύποι διαλειμματικής, ανάλογα με το πότε θα επιλέξεις να έχεις το χρονικό «παράθυρο» σίτισης, το διάστημα δηλαδή που θα φας. Στον παρακάτω πίνακα, παρουσιάζουμε τα πιο ενδεικτικά.
Η επιστημονική «αλήθεια» για τη διαλειμματική νηστεία
Σε αντίθεση με άλλους τύπους διατροφής, η διαλειμματική νηστεία είναι από τις πιο «καινούργιες», και μόλις τα τελευταία χρόνια οι επιστήμονες έχουν αρχίσει να μελετούν τις επιδράσεις της στον οργανισμό. Έτσι, δεν υπάρχουν αρκετά δεδομένα, από μελέτες που να έχουν γίνει σε βάθος χρόνου. Παρ’ όλα αυτά, έχουν αναδειχθεί κάποια σημαντικά στοιχεία από τους επιστήμονες για την αποτελεσματικότητα και όχι μόνο, της διαλειμματικής.
Σε αυτό το άρθρο θα σου απαντήσουμε, με βάση πάντα την επιστήμη, στους πιο διαδεδομένους «μύθους». Πρόκειται για απόψεις, που μπορεί να συνοδεύουν τη συζήτηση γύρω από τη διαλειμματική, και είναι καλό να γνωρίζεις την επιστημονική αλήθεια, πριν αποφασίσεις να την ακολουθήσεις για να χάσεις βάρος.
«Η διαλειμματική νηστεία οδηγεί σίγουρα σε απώλεια βάρους.»
Για να χάσεις βάρος – όπως έχουμε περιγράψει αναλυτικά σε άλλο άρθρο – θα πρέπει να πετύχεις θερμιδικό έλλειμμα. Οι θερμίδες, δηλαδή, που λαμβάνεις από το φαγητό να είναι λιγότερες από εκείνες που καις. Όποιο σχήμα διαλειμματικής κι αν επιλέξεις (από αυτά που φαίνονται στο παραπάνω πίνακα), κανένα δεν εγγυάται το θερμιδικό έλλειμμα. Μένοντας, για παράδειγμα, μια ολόκληρη ημέρα νηστικός, δεν θα έχει καμία διαφορά, αν την επόμενη ημέρα καταναλώσεις όλες μαζί τις θερμίδες που θα έπαιρνες σε 2 ημέρες.
Άρα, ναι θα χάσεις βάρος με τη διαλειμματική νηστεία, με την προϋπόθεση ότι τις ώρες/ημέρες της σίτισης θα πρέπει να παραμένεις σταθερός στα γεύματά σου, σίγουρα χωρίς να αυξήσεις ποσότητες/θερμίδες.
«Η διαλειμματική νηστεία οδηγεί σε υπερφαγία.»
Εδώ υπάρχουν κάποια αντικρουόμενα αποτελέσματα από τις μελέτες. Υπάρχουν στοιχεία που δείχνουν ότι το να μένεις ώρες ή ακόμα και μια ολόκληρη ημέρα νηστικός, μπορεί να μειώσει το αίσθημα πείνας που θα έχεις τις επόμενες ημέρες. Αυτό που λέμε απλουστευμένα, «να κλείσει το στομάχι». Από την άλλη όμως, υπάρχουν δεδομένα που υποστηρίζουν, ότι η στέρηση που βιώνεις, μπορεί να σε οδηγήσει αργότερα σε υπερ-κατανάλωση τροφίμων. Σε κάθε προσπάθεια απώλειας κιλών, ο αυτοέλεγχος και η προσήλωση στο πλάνο, είναι οι πιο σημαντικές προϋποθέσεις για να πετύχεις τον στόχο σου.
«Η διαλειμματική νηστεία είναι για όλους.»
Ειδικά αν επιλέξεις να εφαρμόσεις ένα αυστηρό πρόγραμμα νηστείας (π.χ. 1 ημέρα μόνο με νερό/υγρά), είναι σημαντικό προτού ξεκινήσεις, να ζητήσεις τη γνώμη και την καθοδήγηση ενός ειδικού επιστήμονα (διατροφολόγου, γιατρού).
Η διαλειμματική νηστεία θεωρείται γενικά ένα ασφαλές μοντέλο διατροφής, αλλά σίγουρα δεν είναι κατάλληλη για όλους.
Σύμφωνα με τους ειδικούς, δεν θα πρέπει να την ακολουθήσουν: έγκυες ή θηλάζουσες γυναίκες, ευπαθή ηλικιωμένα άτομα, ανοσοκατεσταλμένοι.
Εδώ, αξίζει να αναφερθούμε στην περίπτωση του διαβήτη. Η διαλειμματική νηστεία είναι ένα χαρακτηριστικό μοντέλο διατροφής, που φαίνεται από τις επιστημονικές έρευνες, να βοηθάει σε περιπτώσεις διαβήτη τύπου 2. Μπορεί να βοηθήσει στη μείωση της ινσουλινοαντίστασης και της υπεργλυκαιμίας. Προσοχή, όμως: αν λαμβάνεις ινσουλίνη ή αγωγή που αυξάνει την έκκριση ινσουλίνης, η διαλειμματική νηστεία μπορεί να οδηγήσει σε υπογλυκαιμικά επεισόδια. Γι’ αυτόν τον λόγο, είναι απαραίτητο να λάβεις την καθοδήγηση του γιατρού σου.
«Τις ώρες/ημέρες σίτισης, τρώω όσο θέλω.»
Αυτό είναι μάλλον, το πιο παρεξηγημένο σημείο της διαλειμματικής. Όσο κι αν γίνεται κουραστικό, πρέπει να επαναλάβουμε ότι για να χάσεις βάρος πρέπει να πετύχεις θερμιδικό έλλειμμα. Μπορεί λοιπόν, να επιλέξεις τη διαλειμματική, για να πετύχεις μέσα σε μία μέρα (ή πολλές ώρες) νηστείας, ένα πολύ μεγάλο θερμιδικό έλλειμμα. Όμως, για να οδηγηθείς στην απώλεια κιλών τις ημέρες/ώρες που τρως, θα πρέπει να καταναλώνεις τουλάχιστον ίδιες (ή λιγότερες) ποσότητες όπως πριν ξεκινήσεις τη διαλειμματική. Μόνο έτσι, στο σύνολο της εβδομάδας, θα έχεις θερμιδικό έλλειμμα, άρα απώλεια βάρους.
«Τις ώρες/ημέρες σίτισης, τρώω ό,τι θέλω.»
Ακόμα ένα σημείο που θέλει την προσοχή σου. Ναι, μπορείς να χάσεις βάρος τρώγοντας junk food, εφόσον οι θερμίδες που παίρνεις είναι λιγότερες από αυτές που καις. Τι γίνεται όμως με τις επιπτώσεις στην υγεία σου;
Για ένα υγιές αποτέλεσμα, χωρίς να διαταράξεις τον μεταβολισμό σου, είναι εξίσου σημαντικό τα γεύματά σου να είναι υγιεινά. Να είναι, δηλαδή, πλούσια σε συστατικά που απαντούν στις ανάγκες του οργανισμού: θρεπτικά συστατικά, βιταμίνες, αντιοξειδωτικά, και όχι «κενές» θερμίδες, όπως λιπαρά, ζάχαρη, κ.α., που μόνο επιβαρυντικά λειτουργούν.
«Τελικά, να ακολουθήσω τη διαλειμματική;»
Σε κάθε περίπτωση, αυτό είναι προσωπική σου επιλογή. Εμείς προσπαθήσαμε να φωτίσουμε ορισμένες αλήθειες γύρω από τη διαλειμματική, ώστε η απόφασή σου να είναι πιο συνειδητή. Σε κάθε περίπτωση, θεωρούμε ότι είναι σημαντικό για το συγκεκριμένο μοντέλο διατροφής, να πάρεις τη γνώμη ενός ειδικού.
Calorief: Σε υποστηρίζει και στην περίπτωση της διαλειμματικής
Όποιο τύπο διαλειμματικής κι αν επιλέξεις, να θυμάσαι ότι περισσότερη σημασία από όλα έχει το θερμιδικό έλλειμμα. Και σε αυτό, έχεις πάντα δίπλα σου το Calorief. Με συστατικά, που σύμφωνα με τις επιστημονικές μελέτες, μπορούν να σε βοηθήσουν να μειώσεις τις θερμίδες που παίρνεις από το φαγητό. Συνοδεύοντας με Calorief τα γεύματα που περιέχουν υδατάνθρακες (μακαρόνια, ρύζι, πατάτες), μπορείς να φτάσεις πιο εύκολα στον στόχο σου.
- Welton S, Minty R, O'Driscoll T, Willms H, Poirier D, Madden S, Kelly L. Intermittent fasting and weight loss: Systematic review. Can Fam Physician. 2020 Feb;66(2):117-125.
- Li Z, Heber D. Intermittent Fasting. JAMA. 2021 Oct 5;326(13):1338. doi: 10.1001/jama.2020.15140.
- Colombarolli MS, de Oliveira J, Cordás TA. Craving for carbs: food craving and disordered eating in low-carb dieters and its association with intermittent fasting. Eat Weight Disord. 2022 Dec;27(8):3109-3117. doi: 10.1007/s40519-022-01437-z.
- Schueler J, Philip SR, Vitus D, Engler S, Fields SA. Group differences in binge eating, impulsivity, and intuitive and mindful eating among intermittent fasters and non-fasters. Appetite. 2023 Mar 1;182:106416. doi: 10.1016/j.appet.2022.106416.